کشف اسکلت بانوی اشکانی در تپه تاریخی اشرف اصفهان

به گزارش مجله آراد، علیرضا جعفری زند سرپرست هیات کاوش تپه اشرف اصفهان گفت: گرچه هنوز اسکلت شناس جنسیت اسکلت را تعیین نکرد، اما به احتمال زیاد اسکلت متعلق به یک زن باشد و از این رو آنرا بانوی اشکانی با تدفین مهری دانست.

کشف اسکلت بانوی اشکانی در تپه تاریخی اشرف اصفهان

در حالی که یافته ها یکی پس از دیگری در عملیات نجات بخشی آثار تپه اشرف در جهت لوله گذاری، شواهد رسیدن به گورستان اشکانی را به یقین نزدیک کرده است، جعفری زند از نبود توجه مسئولان و متولیان اصلی برای لزوم گسترده کردن کاوش ها و نجات شواهد تاریخی دوران ناشناخته اشکانی در اصفهان و در قلب فلات مرکزی ایران انتقاد کرد.

گرچه مسئولان میراث فرهنگی و مدیران شهری اصفهان بر اهمیت یافته های اخیر و شواهد باستانی در تپه اشرف اصفهان اذعان می کنند، اما بنا به گفته های سرپرست هیات باستان شناسی با توجه به اهمیت شواهد تاریخی بدست آمده تا به امروز هیچ اقدامی در جهت حمایت از گسترش کاوش ها در خیابان مشتاق انجام نشده است.

جعفری زند گفت: میراث فرهنگی خیلی موثرتر می توانست به این موضوع ورود کند، ولی متاسفانه من هیچ حمایتی در این رابطه احساس نکردم و تا به امروز هیچ اقدامی در راستای گسترش گمانه ها به صورت ترانشه صورت نگرفته است.

او اظهارداشت: به میراث فرهنگی اعلام کردم که نیاز به یک کاوش گسترده وجود دارد چراکه برآورد ها موقعیت مناسبی را برای کاوش فراهم کرده و در عین حال بخش هایی از آثار بدست آمده زیر خیابان است و نجات این شواهد تاریخی در گرو گسترده کردن کاوش هاست.

جعفری زند با اشاره به اینکه بخشی از اسکلت پیدا شده در عملیات نجات بخشی آثار شمال تپه اشرف زیر پیاده رو واقع شده است، گفت: حساسیت موضوع را بار ها گوشزد و نامه نگاری کردم و دیگر نمی دانم از چه راهی باید وارد شوم و چه کوتاهی کرده ام که مسئولان نیم نگاهی هم به اینجا نداشتند و اشکال کار در کجاست؟!

سرپرست هیات کاوش، اسکلت تازه پیدا شده در این تپه اشرف را بانوی اشکانی نامگذاری کرد که در کنار آنیک کوزه سفالی کامل نیز پیدا شده است.

او در این رابطه اطمینان داد که در کنار اسکلت کشف شده تدفین های دیگری هم باید باشد؛ تدفین هایی که در زیر خیابان و فضای سبز شهرداری مدفون هستند.

شواهد بدست آمده در عملیات نجات بخشی آثار تپه اشرف احتمال وجود گورستان اشکانی را در یکی از کهن ترین نقاط شهری اصفهان تایید کرد، اما بنا به گفته جعفری زند بخشی از تدفین قربانی اسب زیر خیابان است و هیات کاوش به دلیل امکانات مالی و مساله خیابان مشتاق نمی توانند کاوش این تدفین آیینی را ادامه بدهند. تدفین اسکلت تازه پیدا شده نیز از زانو به پایین زیر پیاده رو قرار گرفته و در عمل نجات بخشی کامل این شواهد و آثاری که به احتمال قریب به یقین در مجاورت آن ها قرار گرفته را مشکل کرده است.

سرپرست هیات باستان شناسی تپه اشرف در خصوص تدفین اسکلت کشف شده یادآور شد: در این تدفین صورت به طرف شرق روی کتف چپ گردانده شده و همین نشان دهنده این است که با یک تدفین مهرپرستی رو به رو هستیم.

او توضیح داد: قسمت اعظم امپراتوری اشکانی پیرو آیین مهرپرستی بودند، در دوره های تاریخی پیش از اشکانی، تدفین صورت به طرف طلوع خورشید دیده شده است، اما مساله این است که، چون همراه این اسکلت و در کنار آن لایه سفال های اشکانی وجود دارد به احتمال این اسکلت مربوط به دوره اشکانی است.

به گفته این باستان شناس اسکلت تازه کشف شده در شرایط مناسبی قرار گرفته و قرار است توسط استخوان شناس بررسی و گزارش نهایی اعلام شود همان طور که بقیه یافته های این فصل کاوش تا به امروز در اصفهان دیده نشده، کشف تدفین مهری این اسکلت برای تاریخ اصفهان دریچه ای را برای شناسایی بهتر دوره اشکانی باز کرده است.

سرپرست هیات کاوش تپه اشرف اصفهان با تاکید بر ضرورت ادامه کاوش در زیر پوست خیابان مشتاق دوم گفت: اگر مسئولان یک مقدار توجه کنند، مساله تدفین یک موضوع منحصر به فرد است که در شهر اصفهان پیدا شده و بسیار برای تاریخ اصفهان با اهمیت است. درست است که این اسکلت می تواند زیر خیابان محفوظ بماند، اما فردا اگر فاضلاب این خیابان اشکال پیدا کرد و با اتفاقاتی از این دست مجبور به خاکبرداری بزرگی شوند آیا این اطمینان وجود دارد که تمام این شواهد از بین نرود؟!

او با بیان این پرسش که چگونه می تواند شواهد کشف شده از تاریخ باستانی اصفهان برای مسئولان امر بی اهمیت باشد ادامه داد: این اسکلت، تنها اینجا نیست و ما با یک گورستان و تعداد زیاد تدفین اشکانی روبه رو هستیم؛ بنابراین یک موقعیت بزرگ برای اصفهان است که در سرتاسر جهان شناخته شده است.

او معتقد است شواهد تاریخی بدست آمده نه تنها برای اصفهان بلکه برای مرکز و قلب فلات مرکزی ایران با اهمیت است، بدین جهت روی صحبت او با مسئولان و متولیان میراث فرهنگی کشور و اصفهان این است که در این باره دست کم در موقعیت پیش آمده، گسترش کاوش ها در کف خیابان مشتاق را جدی بگیرند.

او با بیان اینکه در تپه اشرف هم آثار معماری هم تدفین و هم آثار تزئینات وابسته به معماری پیدا شد، اضافه کرد: دیگر چه چیزی مهم تر از این باید وجود داشته باشد که مسئولان را متوجه خیابان مشتاق، تپه اشرف و تپه جی بکند.

به گفته جعفری زند در عملیات نجات بخشی اخیر در شمال تپه اشرف سه نوع تدفین اشکانی یافت شد؛ یکی دخمه ای (ایجاد محفظه برای نهادن جسد) که تمام سطح آن به دلیل تعریض خیابان با لودر از بین رفت، دیگری گورخمره ای و آخرین یافته، تدفین مستقیم در خاک و به جانب طلوع خورشید. این یافته ها در راستای یکدیگر و در حاشیه خیابان مشتاق کشف شد. علاوه بر تدفین ها آثار یک کارگاه عصاره گیری انگور، کارگاه ذوب فلزات، سکه اشکانی، یک چاه ساسانی و دو چاه اشکانی (تصفیه خانه) نیز در این عملیان نجات بخشی کشف شده است.

تپه تاریخی اشرف در شرق اصفهان و در کرانه زاینده رود واقع شده است. یافته های این تپه تاریخی در شهر اصفهان مربوط به دوران هخامنشی تا قرن دوازدهم هجری قمری است و از این جهت این تپه باستانی اهمیت زیادی در روشن شدن ابعاد تاریک تاریخی شهر اصفهان دارد.

در شش فصل گذشته کاوش تپه اشرف، یک سکه ساسانی و سفال های مربوط به قرن سوم پیش از میلاد (سلوکی و اشکانی) به دست آمد.

هیات باستان شناسی در این کاوش ها به حوضخانه و بنای نیمه تمام کاخ اشرف متعلق به قرن دوازدهم هجری قمری رسیدند. مهم ترین دستاورد کاوش های پیشین تپه اشرف شناسایی بخش هایی از قلعه ساسانی بود که اکنون در مجاورت خیابان مشتاق دوم مشهود است. همچنین در فصل ششم کاوش تپه اشرف، بخش هایی از یک سازه هخامنشی یافت شد که به دلیل نبود بودجه های لازم، در زیر خاک و با رعایت اصول باستان شناسی مدفون شد.

ایرنا

منبع: گردشبان
انتشار: 28 شهریور 1399 بروزرسانی: 6 مهر 1399 گردآورنده: aradbld.ir شناسه مطلب: 1257

به "کشف اسکلت بانوی اشکانی در تپه تاریخی اشرف اصفهان" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "کشف اسکلت بانوی اشکانی در تپه تاریخی اشرف اصفهان"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید