نگرانی هایی درباره حجم شیر مادران - مجله آراد

نگرانی هایی درباره حجم شیر مادران

نویسنده:دکتر محمداسماعیل مطلق*

مادران نسل نو اغلب نگران هستند که آیا فرزندشان شیر کافی دریافت می نماید یا نه؟ این امر به خصوص در مادرانی بیشتر اتفاق می افتد که از ابتدا ذهنیت هایی در خصوص اینکه فرزندشان با چه فواصل زمانی و هر بار به چه مدتی تغذیه کند، داشته اند.

اگر مادری نگران حجم شیر خودش باشد باید نکات زیر را با او مرور کرد تا خود در خصوص شیرش قضاوت کند.

هرچه یک شیرخوار، موثرتر پستان های مادر را بمکد، فراوری شیرمادر بیشتر می گردد. مکیدن موثر پستان ها به وسیله شیرخوار به ترشح 2 هورمون پرولاکتین و اکسی توسین از غده هیپوفیز مادر منجر می گردد. پرولاکتین، هورمون فراوری شیر است و هر چه دفعات مکیدن شیرخوار بیشتر و مکیدن های او موثرتر باشد، ترشح پرولاکتین افزایش یافته و در نتیجه فراوری شیرمادر بیشتر می گردد. هورمون دوم اکسی توسین است که موجب انقباض مجرای شیر می گردد تا شیر به طرف نوک پستان راهنمایی شده و شیرخوار بتواند آن را دریافت کند. به این امر ریفلاکس جاری شدن شیر یا رگ کردن پستان گفته می گردد.

فراوری شیر از اصل عرضه و تقاضا تبعیت می نماید. در ابتدا بدن مادر نمی داند که احتیاج فرزند چقدر است ولی با مکیدن های مکرر یعنی حداقل 8 تا 12 بار در 24 ساعت بدن او به طور اتوماتیک حجم شیر را مطابق احتیاجهای کودک تنظیم می نماید.

از روز پنجم به بعد که شیرمادر زیاد می گردد؛ در صورتی که نوزاد حداقل 6 تا 8 کهنه پارچه ای مرطوب با حداقل یک نوبت کاملا خیس یا 5 تا 6 پوشک یکبار مصرف را در هر 24 ساعت خیس کند، مادر می تواند بگوید که شیرش کافی است. طی 2 یا 3 روز اول که نوزاد فقط آغوز می خورد، تنها یک یا دو پوشک را خیس می نماید. (برای اینکه مادر به مقدار خیس بودن پوشک، پی ببرد، می تواند پوشکی را با 30 تا 60 میلی لیتر آب خیس کند.) بعد از 6 هفته، تعداد کهنه های پارچه ای خیس شده ممکن است به 5 یا 6 کهنه خیس در روز و پوشک های یکبار مصرف به 4 یا 5 عدد در روز کاهش یابد ولی مقدار خیس بودن آن به 120 میلی لیتر یا بیشتر افزایش پیدا کند. دلیل این امر بزرگ شدن مثانه و قدرت نگهداری حجم بیشتر ادرار در آن است. باید در نظر داشت که در همه سنین ادرار باید کم رنگ و کم بو باشد.

اگر مادر نگران حجم شیر خود است یا اینکه به نظرش می رسد مقدار شیر او کم است، توصیه می گردد مقدار دریافتی و خروجی شیرخوار را یادداشت کند. به این ترتیب که ضمن افزایش نوبت های شیردهی در روز، تعداد نوبت تغذیه، پوشک خیس شده و دفع مدفوع را یادداشت کند.

ظرف 6 هفته، تعداد 2 تا 5 بار دفع مدفوع در روز نشانه آن است که شیرخوار کالری لازم را دریافت می نماید. ظرف 24 تا 48 ساعت پس از افزایش حجم شیرمادر، رنگ و قوام مدفوع نوزاد از مکونیوم که تیره و قیرگونه است به تدریج تغییر می نماید. پس از دفع مکونیوم، مدفوع نوزادی که فقط شیرمادر می خورد شل می گردد یا قوامی شبیه سوپ پیدا نموده و رنگ زرد سبز تا رنگ سبز تیره دارد. اگر رنگ مدفوع گاه گاهی سبز باشد هم امری طبیعی است.

پی نوشت ها:

* دانشیار دانشگاه جندی شاپور

منبع:www.salamat.com

/ج

منبع: راسخون