آنچه درباره سوء تغذیه باید بدانید - مجله آراد

سوء تغذیه چیست؟

سوء تغذیه می تواند ناشی از دریافت ناکافی مواد غذایی یا عدم توازن گروه های مختلف مواد غذایی در رژیم غذایی فرد باشد. حتی ممکن است افراد چاقی که بیش از احتیاجشان کالری دریافت می نمایند هم دچار سوء تغذیه شوند.

رژیم غذایی نامناسب موجب کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی می گردد. به عنوان مثال بیماری اسکوروی نتیجه کمبود ویتامین سی است. این بیماری شایع نیست، ولی معمولا در افراد مسن یا کسانی که در رژیم غذایی شان میوه و سبزیجات تازه وجود ندارد، بروز می نماید. بعلاوه نوزادان یا بچه هایی که به دلایل مالی یا اجتماعی رژیم غذایی نامناسبی دارند، مستعد ابتلا به این بیماری هستند.

راساس اعلام سرویس سلامت همگانی بریتانیا، نزدیک به 3 میلیون نفر در بریتانیا دچار سوء تغذیه هستند.

براساس اعلام فائو (سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد) تعداد مبتلایان به سوء تغذیه در سال 2007 نزدیک به 923 میلیون نفر در سطح دنیا بود. که این عدد نسبت به بازه زمانی سال های 1990 تا 1992 میلادی یک رشد 80 میلیونی را نشان می داد.

سازمانی دنیای بهداشت اعلام نموده است سوء تغذیه مهم ترین عامل مرگ ومیر بچه ها در سطح دنیا است. در حال حاضر سوء تغذیه عامل 45٪ از کل موارد مرگ ومیر بچه ها در سرتاسر دنیا است.

تولد نوزادان کم وزن و محدودیت رشد داخل رحمی، سالیانه موجب مرگ 2.2 میلیون نفر در دنیا می گردد. کمبود ویتامین A و زینک (روی) عامل 1 میلیون مرگ در سال است. سازمان دنیای بهداشت در ادامه اعلام نموده است سوء تغذیه در دوران کودکی، بر سلامتی و موفقیت تحصیلی فرد در بزرگسالی تأثیر می گذارد. افرادی که در کودکی دچار سوء تغذیه بوده اند، بیشتر محتمل است که نوزادان شان کوچک تر از میزان طبیعی باشند.

سوء تغذیه می تواند موجب تشدید برخی بیماری ها مانند سرخک، سینه پهلو و اسهال گردد. البته سوء تغذیه بیش از آنکه باعث تشدید بیماری ها گردد، در ابتلا به آنها مؤثر است.

در سطح دنیا گروه های زیر بیشتر از دیگران در معرض سوء تغذیه قرار دارند:

افراد مسن، مخصوصا آنهایی که بستری شده اند یا به مدت طولانی تحت مراقبت های پزشکی بوده اند

افرادی که به لحاظ اجتماعی منزوی اند

افراد کم عایدی و فقیر

افرادی که به اختلالات خوردن مزمن مانند پرخوری عصبی مبتلا هستند

افرادی که به یک بیماری جدی مبتلا شده بودند و در حال بهبودند.1

علائم سوء تغذیه چه هستند؟علائم سوء تغذیه بستگی به فقدان ماده مغذی معین دارد. با این حال، شماری از علائم عمومی را ممکن است تجربه کنید. این علائم می توانند شامل موارد زیر باشند:

پوست رنگ پریده

خستگی

ضعف

مشکل تنفسی

هوس های غذایی غیر معمول

ریزش مو

دوره های سرگیجه

یبوست

خواب آلودگی

تپش قلب

احساس ضعف یا خستگی

افسردگی

سوزش و بی حسی مفاصل

مسائل قاعدگی، مانند تأخیر در دوره های قاعدگی یا دوره های قاعدگی بسیار سنگین

تمرکز ضعیف

ممکن است تمام این علائم یا فقط گروهی از آنها را تجربه کنید.

در طول زمان، بیشتر افراد با علائم سازگار می شوند. این مسئله می تواند موجب گردد شرایط بدون تشخیص بماند. اگر دوره های طولانی مدت خستگی، ضعف یا تمرکز ضعیف را تجربه می کنید، با پزشک خود مشورت کنید. این علائم می توانند نشانه ای از آغاز یک کمبود جدی باشند.2

دلایل شایع ایجاد نماینده سوءتغذیهاز دلایل شایع ایجاد نماینده سوءتغذیه می توان به عدم امنیت غذایی ، برخی شرایط خاص بهداشتی و مسائل حرکتی اشاره نمود.

عدم امنیت غذایی یا عدم دسترسی به غذای کافی و مقرون به صرفه: عدم امنیت غذایی در کشورهای در حال توسعه و کشورهای پیشرفته با سوءتغذیه مرتبط است.

مسائل گوارشی و مسائل مربوط به جذب مواد مغذی: شرایطی که باعث جذب مواد می گردد می تواند بیماری کرون ، بیماری سلیاک و رشد بیش از حد باکتری در روده باشد که با سوء تغذیه مرتبط است.

اختلالات مربوط به بهداشت روان: افسردگی و سایر شرایط بهداشت روان می توانند خطر سوء تغذیه را افزایش دهند. یک مطالعه نشان داد شیوع سوءتغذیه در افراد افسرده در مقایسه با افراد سالم 4٪ بیشتر است.

ناتوانی در بدست آوردن و تهیه غذاها: ضعیف بودن، تحرک ضعیف و کمبود قدرت عضلانی را از عوامل خطر سوء تغذیه عنوان نموده اند. این مسائل مهارت های تهیه غذا را مختل می نماید.3

سوء تغذیه چطور تشخیص داده می گردد؟در صورتی که پزشک به سوء تغذیه مشکوک باشد، در خصوص رژیم غذایی و عادات غذایی شما سوالاتی خواهد پرسید. پزشک در خصوص علائمی که تجربه می کنید می پرسد. اگر دوره ای یبوست یا اسهال را تجربه نموده اید، یا اگر خون در مدفوع شما وجود داشته است حتماً به پزشک اطلاع دهید.

سوء تغذیه ممکن است در آزمایشات معمولی خون، از جمله شمارش کامل سلول های خونی (CBC)، نیز تشخیص داده گردد. در اغلب موارد پزشکان کم خونی را با همین روش شناسایی می نمایند.

سوء تغذیه چطور درمان می گردد؟درمان سوء تغذیه بستگی به نوع و شدت کمبود دارد. پزشکتان متوجه خواهد شد که چقدر کمبود شدید است و مسائل طولانی مدت ناشی از کمبود مواد مغذی چه هستند.

پزشک قبل از تصمیم گیری در خصوص طرح درمان، ممکن است آزمایشات بیشتری برای آنالیز اینکه آیا آسیب دیگری وجود دارد یا خیر، انجام دهد. علائم معمولاً هنگامی که رژیم غذایی صحیح دنبال گردد یا مکمل های مواد مغذی به برنامه غذایی افزوده شوند، از بین می فرایند.

تغییرات غذاییپزشک در موارد کمبود جزئی ممکن است توصیه کند عادات غذایی خود را تغییر دهید. به عنوان مثال، افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن باید گوشت، تخم مرغ، گوشت طیور، سبزیجات و حبوبات بیشتری در رژیم غذایی خود داشته باشند. اگر اختلال شما شدیدتر باشد، پزشک ممکن است شما را به متخصص تغذیه ارجاع دهد. متخصص تغذیه ممکن است توصیه کند به مدت چند هفته برنامه غذایی خود را در دفترچه ای یادداشت کنید. هنگامی که مجدداً به متخصص تغذیه مراجعه می کنید، دفترچه شما را آنالیز خواهد نمود و هر تغییری را که باید انجام دهید شناسایی می نماید.

معمولاً، به طور منظم باید به متخصص تغذیه مراجعه کنید. در نهایت ممکن است یک آزمایش خون برای تأیید اینکه دیگر دچار کمبود و سوء تغذیه نیستید، انجام گردد.

مکمل هادستورالعمل های تغذیه ای رسمی توصیه می نمایند که بیشتر مواد مغذی خود را از مواد غذایی دریافت کنید. در برخی موارد ممکن است احتیاج به مکمل یا مولتی ویتامین داشته باشید. ممکن است ضروری باشد که مکمل اضافی برای یاری به بدن خود برای جذب مکمل ها، مانند مصرف کلسیم و ویتامین D با یکدیگر، مصرف کنید.

دفعات مصرف و دوز مکمل بستگی به شدت کمبود مواد مغذی دارد. پزشک یا متخصص تغذیه می تواند شدت کمبود را معین کند. قبل از مصرف مکمل های غذایی، به پزشک خود مراجعه کنید.

تغذیه وریدیدر موارد بسیار شدید، مانند مواردی که کمبود مواد مغذی به داروهای خوراکی و یا ویتامین ها پاسخ نمی دهد، ممکن است ضروری باشد که مواد مغذی را به صورت تزریقی، یا به وسیله رگ ها یا عضلات دریافت کنید. این کار می تواند خطر عوارض جانبی را در پی داشته باشد. این روش معمولاً در بیمارستان انجام می گردد.

برای مثال تزریق آهن ممکن است باعث ایجاد عوراض جانبی از قبیل موارد زیر گردد:

لرز

کمر درد

سرگیجه

تب

درد عضلانی

غش کردن

در موارد نادر، حتی می تواند باعث واکنش شدید آلرژیک گردد.

زمانی که تحت درمان قرار می گیرد، پزشک شما می تواند برای اطمینان از موفقیت درمان آزمایش خون مکرر انجام دهد. ممکن است احتیاج باشد تا زمانی که سوء تغذیه رفع گردد در بیمارستان بمانید.2

پی نوشت:

1.www.chetor.com

2.www.rastineh.com

3.www.vaghayerooz.com

منبع: راسخون