قاچاق بیش از 6 میلیارد نخ سیگار در سال گذشته
به گزارش مجله آراد، فرایند قاچاق سیگار در سال 1398 کاهشی بود، به طوری که برآورد وزارت صمت از میزان قاچاق سیگار نسبت به سال 1397 حدود 39 درصد کاهش یافته بود، اما در سال گذشته با مشکلاتی که به دلیل عدم تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه در زمینه فراوری این محصول ایجاد و منجر به توقف فراوری در هشت واحد از 15 واحد فراوری محصولات دخانی شد، قاچاق سیگار رو به افزایش گذاشت، تا جایی که در اردیبهشت 1399 برآوردها از میزان قاچاق سیگار نزدیک به دو برابر دو ماهه اول سال 1398 بود. اما از بهمن سال گذشته میزان افزایش قاچاق تک رقمی شد و در مجموع قاچاق سیگار در سال 1399 نسبت به سال 1398 کاهش 35.9 درصدی داشته است.
بر اساس این آمار طی سال گذشته 58 میلیارد و 700 میلیون نخ سیگار فراوری شده که نسبت به فراوری 54 میلیارد و 800 میلیون نخ در سال قبلش 7.1 درصد افزایش داشته است.
در پی این افزایش فراوری و با توجه به اینکه میزان مصرف سالانه سیگار 65 میلیارد نخ برآورد شده و همچنین توقف واردات رسمی سیگار از سال 1397، برآورد قاچاق سیگار هم با 35.9 درصد کاهش، از 10 میلیارد و 310 میلیون نخ سیگار در سال 1398 به شش میلیارد و 610 میلیون نخ سیگار در سال 1399 رسیده است.
همچنین آمارها نشان می دهد طی سال گذشته صادرات سیگار با افزایش 131.8 درصدی به 357 میلیون نخ رسیده است. صادرات سیگار در مدت مشابه سال گذشته 154 میلیون نخ بوده است.
افزایش بیش از 70 درصدی فراوری تنباکو
در خصوص تنباکو، آمار صادرات و واردات برخلاف ماه های قبل منتشر نشده، اما فراوری این محصول دخانی با 72.5 درصد افزایش از 2562 تن در سال 1398 به 4419 تن در سال 1399 رسیده است.
البته بر اساس آمارهای قبلی، در 9 ماهه سال 1399 صادرات تنباکوی معسل بیش از دو برابر و واردات آن نزدیک به دو برابر مدت مشابه سال 1398 شده است. همچنین بر اساس آمارهای 9 ماهه صادرات تنباکوی معسل با 144.9 درصد افزایش از 56 تن در 9 ماهه اول سال 1398 به 137 تن در مدت مشابه 1399 رسیده است. اما صادرات تنباکوی سنتی با 6.2 درصد کاهش به 91 تن رسیده است. صادرات توتون نیز در این مدت با افزایش 15 درصدی به 2033 تن رسیده بود. در زمینه واردات نیز آمارها حاکی از افزایش 99.8 درصدی واردات تنباکوی معسل در 9 ماهه نخست سال 12399 بود. به طوری که واردات این محصول از 643 تن در 9 ماهه نخست سال 1398 به 1285 تن در مدت مشابه 1399 رسیده بود.
این در حالی است که اخیراً رئیس انجمن فراوریکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی مصرف سالانه تنباکوی معسل را 10 تا 12 هزار تن عنوان نموده بود که بر اساس گفته های او تنها دو تا سه هزار تن از احتیاج سالانه کشور در بخش تنباکوی معسل در داخل تأمین می گردد و بیش از 8000 تن باید سالانه به کشور وارد گردد که بر اساس این آمار میزان واردات در 9 ماهه بسیار کم تر از احتیاج بازار که از سوی انجمن اعلام شده، بوده است.
در سال گذشته صدور و تمدید مجوزهای تأسیس و فراوری تنباکو نیز 79.6 درصد افزایش داشته و به 167 مورد رسیده است.
چقدر از فراوری و واردات محصولات دخانی به جیب دولت می رود؟
آمار منتشر شده درباره واریزی اشخاص و شرکت ها جهت محصولات دخانی به خزانه دولت که شامل برچسب ایمنی، حق انحصار واردات، حق انحصار فراوری، توزیع و واریزی بین راهی است نیز نشان می دهد که در سال گذشته 249 میلیارد و 572 میلیون تومان در این بخش به خزانه دولت واریز شده که نسبت به مبلغ واریزی در مدت مشابه سال 1398 که معادل 177 میلیارد و 525 میلیون تومان بوده، 40.6 درصد افزایش داشته است.
لازم به ذکر است که موضوع مالیات بر سیگار همیشه مناقشاتی بین وزارت بهداشت و فراوریکنندگان سیگار به همراه داشته؛ چراکه مجموعه وزارت بهداشت و ستاد کشوری کنترل دخانیات کشور معتقدند سیگار در ایران ارزان است و با افزایش مالیات بر سیگار مصرف کاهش می یابد و برای خزانه نیز یک منبع درآمد است. از طرف دیگر بر اساس آمارهای مجموعه بهداشتی کشور، مصرف دخانیات سالانه نزدیک به 60 هزار مرگ را در کشور رقم می زند و ضرر 40 هزار میلیارد تومانی برای حوزه سلامت به دنبال دارد، اما در بین 182 کشور عضو کنوانسیون کنترل دخانیات سازمان جهانی بهداشت، ایران حداقل میزان مالیات بر محصولات دخانی را دارد و بر این اساس خواهان اصلاح ساختار مالیات بر دخانیات در فصل بودجه هستند. اما فراوریکنندگان محصولات دخانی معتقدند سیگار به نسبت سرانه درآمد در مقایسه با کشورهای دیگر ارزان نیست و افزایش مالیات سیگار عموماً منجر به افزایش قاچاق می گردد؛ چراکه اساساً فراوری در ایران گران تر از کشورهای همسایه تمام می گردد. ضمن اینکه انتقاداتی هم به مصوبه جدید کمیسیون تلفیق درباره مالیات سیگار دارند که بیشتر به ضرر فراوریکنندگان داخلی و به سود برندهای بین المللی است.
منبع: اتاق بازرگانی ایران